Η βιταμίνη D, γνωστή και ως βιταμίνη του ήλιου, συντίθεται στον οργανισμό μέσω της επίδρασης της υπεριώδους ακτινοβολίας του ήλιου στο δέρμα μας αλλά προσλαμβάνεται και από την κατανάλωση ορισμένων τροφών. Παίζει κύριο ρόλο στη σωστή ανάπτυξη των οστών μας και την προαγωγή της υγείας του σκελετού μας.
Υπάρχουν δυο κύριες μορφές της βιταμίνης D: η D2 ή αλλιώς εργοκαλσιφερόλη, που βρίσκεται σε φυτικά προϊόντα (μανιτάρια) και η D3 η αλλιώς χοληκαλσιφερόλη που βρίσκεται σε ζωικά προϊόντα (λιπαρά ψάρια όπως τόνος, πέστροφα, σολομός αλλά και εμπλουτισμένα γαλακτοκομικά προϊόντα) και θεωρείται ότι είναι πιο άμεσα απορροφήσιμη.
Τα οφέλη της βιταμίνης D
Η βιταμίνη D είναι η ουσία που δεσμεύει και διαχειρίζεται το πιο πολύτιμο συστατικό των οστών μας, το ασβέστιο. Παράλληλα, παίζει εξίσου σημαντικό ρόλο και στη διαχείριση του φωσφόρου. Πέρα από τη δράση της στα οστά, η βιταμίνη D δρα αποδεδειγμένα στον μυϊκό ιστό αυξάνοντας σημαντικά τη δύναμή μας και επηρεάζει θετικά την αίσθηση ισορροπίας μας . Μια πολύ σημαντική δράση της είναι η συμβολή της στη βελτίωση του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού.
Το 2013 προκλήθηκε μεγάλη έκπληξη στη διεθνή επιστημονική κοινότητα, όταν Ιάπωνες ερευνητές απέδειξαν ότι η βιταμίνη D μειώνει την ένταση των συμπτωμάτων και αποτελεί φθηνότερη και καλύτερη λύση από κάθε φάρμακο για την γρίπη.
Πώς ορίζεται η ανεπάρκεια βιταμίνης D
Τα επίπεδα βιταμίνης D μετρώνται με μια αιματολογική εξέταση που ονομάζεται 25-υδροξυβιταμίνη D η 25(OH)D3. Τιμές μεγαλύτερες από 30ng/ml θεωρούνται φυσιολογικές, μεταξύ 20-30ng θεωρούνται ενδεικτικές ανεπάρκειας, ενώ μικρότερες από 20ng/ml θεωρούνται ενδεικτικές έλλειψης.
Το «μεσογειακό παράδοξο»
Παρότι ζούμε σε μια μεσογειακή χώρα και η βιταμίνη D παράγεται στο σώμα μας από την έκθεση στον ήλιο, τα επίπεδα της βιταμίνης D3 στον ελληνικό πληθυσμό είναι ιδιαίτερα χαμηλά. Το φαινόμενο των χαμηλών επιπέδων βιταμίνης D σε ηλιόλουστες χώρες περιγράφεται με τον όρο «μεσογειακό παράδοξο».
Οι λόγοι που προκαλούν το «μεσογειακό παράδοξο» είναι:
- ο αυξημένος χρόνος παραμονής σε κλειστούς χώρους κατά τη διάρκεια της ημέρας λόγω εργασίας
- η παχυσαρκία
- η χρήση αντηλιακού
- η σκουρόχρωμη επιδερμίδα, που, λόγω αυξημένης παρουσίας μελατονίνης, μειώνει τη σύνθεση της βιταμίνης D
- η ρύπανση της ατμόσφαιρας
- η μειωμένη κατανάλωση τροφών πλουσίων σε βιταμίνη D.
Έλλειψη βιταμίνης D: συνέπειες
Η χρόνια έλλειψη βιταμίνης D προκαλεί μειωμένη απορρόφηση ασβεστίου και φωσφόρου, αυξάνει τις πιθανότητες ραχίτιδας στα παιδιά και προκαλεί οστεομαλάκυνση και οστεοπόρωση στους ενήλικες. Επίσης, χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D φαίνεται πως σχετίζονται με την εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου, αυτοάνοσων παθήσεων και ασθενειών του ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς και σακχαρώδους διαβήτη.
Διόρθωση ανεπάρκειας βιταμίνης D
Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό από τα παραπάνω, η βιταμίνη D διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία μας. Η διόρθωση της ανεπάρκειας ή της έλλειψής της γίνεται από τον ιατρό με την παροχή της στην αντίστοιχη δοσολογία και, στη συνέχεια, την παρακολούθηση των επιπέδων της ς, έτσι ώστε η λήψη της να μη μας οδηγήσει στο άλλο άκρο, αυτό της υπερδοσολογίας και της υπερβιταμίνωσης.
Πρακτική συμβουλή
Η βιταμίνη D όπως και οι βιταμίνες Α, Ε, Κ ανήκουν στην κατηγορία των λιποδιαλυτών βιταμινών. Έτσι για την αποτελεσματικότερη απορρόφησή της είναι αναγκαίο το διατροφικό λίπος, κάτι που κάνει αναγκαία την ύπαρξη λιπαρού στοιχείου σε κάποια από τα γεύματα μας κατά προτίμηση στο κυρίως (τέτοιο στοιχείο είναι π.χ. το ελαιόλαδο στη σαλάτα που συνοδεύει το κυρίως γεύμα μας).
