Οι πρώτες αναφορές από την Κίνα έδειξαν ότι η υπέρταση ήταν μεταξύ των πιο συχνών χρόνιων παθήσεων στους ασθενείς που νοσηλεύτηκαν με λοίμωξη από τον νέο κορωνοϊό. Επιπλέον, πολλά πρόσφατα δημοσιεύματα αναφέρονται στην υπόθεση ότι ορισμένα από τα φάρμακα που λαμβάνουν οι ασθενείς με υπέρταση μπορεί να διευκολύνουν την είσοδο του κορωνοϊού στα ανθρώπινα κύτταρα και έτσι να αυξάνουν την πιθανότητα για λοίμωξη από τον ιό ή ακόμα και τον κίνδυνο για βαρύτερη νόσηση. Όλα αυτά έχουν εγείρει μεγάλη ανησυχία μεταξύ των ατόμων με υπέρταση σχετικά με το κατά πόσο κινδυνεύουν περισσότερο και το αν θα πρέπει να διακόψουν ή να αλλάξουν την αγωγή τους.
Τι ξέρουμε όμως σήμερα και από πού προκύπτει αυτή η ανησυχία;
Είναι αλήθεια ότι ο νέος κορωνοϊός (SARS CoV2) ̶ όπως και τα παλιότερα στελέχη της ίδιας οικογένειας SARS ̶ , προκειμένου να εισέλθει και να προσβάλει το ανθρώπινο κύτταρο, προσδένεται σε ένα ειδικό ένζυμο που έχει το κύτταρο στο περίβλημά του, το ACE-2 (μετατρεπτικό ένζυμο-2 της αγγειοτασίνης). Το ένζυμο ACE-2 αποτελεί μέρος μιας πολύ σημαντικής αλυσίδας ορμονών του οργανισμού, του άξονα ρενίνης-αγγειοτασίνης- αλδοστερόνης. Ο ορμονικός αυτός άξονας παίζει κεφαλαιώδη ρόλο στη ρύθμιση της πίεσης. Ορισμένα από τα πιο βασικά και συχνά χρησιμοποιούμενα αντιυπερτασικά φάρμακα είναι οι αναστολείς του άξονα αυτού, δηλαδή οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης (ACE-1) και οι αποκλειστές των υποδοχέων της αγγειοτασίνης (ARBs). Πειραματικές μελέτες έδειξαν ότι τα φάρμακα αυτά του άξονα μπορεί να επηρεάζουν ποσοτικά το ένζυμο-υποδοχέα ACE-2 που χρησιμοποιεί ο κορωνοϊός για να μπει στα ανθρώπινα κύτταρα και έτσι, υποθετικά, αυξάνοντάς το, να κάνουν πιο εύκολη την πρόσδεση και είσοδο του ιού.
Ισχύει αυτή η υπόθεση;
Φαίνεται ότι μάλλον πρόκειται για βιαστικά συμπεράσματα, δεδομένου ότι τα εν λόγω φάρμακα που αναστέλλουν τον άξονα ρενίνης-αγγειοτασίνης στοχεύουν όχι στο ένζυμο ACE-2 που σχετίζεται με τον κορωνοϊό αλλά σε δύο άλλα σημεία του άξονα, την αγγειοτασίνη ΙΙ και το ένζυμο ACE-1. Έτσι, όχι μόνο δεν επηρεάζουν άμεσα το ένζυμο-υποδοχέα ACE-2, αλλά ακόμα και αν έμμεσα το αυξάνουν, η αύξηση αυτή είναι αμελητέα. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν και πειραματικές μελέτες με αντίθετα, ευνοϊκά αποτελέσματα, που δείχνουν ακόμα και πιθανό όφελος όταν αυξάνεται το ACE-2. Το όφελος αφορά σε προστασία από τις επιπλοκές της ιογενούς πνευμονίας των κυττάρων των πνευμόνων, γι’ αυτό και «τρέχουν» δοκιμές για την προληπτική χρήση των αντιυπερτασικών αυτών φαρμάκων για προστασία του πνεύμονα από τις βλάβες που προκαλούνται από τον νέο κορωνοϊό. Πολύ πρόσφατη, μάλιστα, αναδρομική μελέτη παρατήρησης από την Κίνα, δείχνει ότι από τους ασθενείς με υπέρταση που νοσηλεύτηκαν με λοίμωξη από τον νέο κορωνοϊό, όσοι έπαιρναν από πριν, αλλά και συνέχισαν να λαμβάνουν κατά τη νοσηλεία τους, τα αντιυπερτασικά φάρμακα του άξονα ρενίνης-αγγειοτασίνης, παρουσίασαν χαμηλότερο ποσοστό θανάτων και πήγαν καλύτερα.
Τι συνιστούν οι ειδικοί;
Όλοι οι ειδικοί συνιστούν τη συνέχιση των αντιυπερτασικών φαρμάκων. Αν και προς το παρόν τα στοιχεία είναι ανεπαρκή και συχνά αντικρουόμενα, καθιστώντας μάλλον δύσκολη την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων, όλα τα διεθνή σώματα των ειδικών για την υπέρταση και τα καρδιαγγειακά νοσήματα συμφωνούν ότι είναι πολύ μεγάλο το όφελος από τη χρήση των φαρμάκων αυτών όχι μόνο για τη ρύθμιση της πίεσης, αλλά και για την προστασία της καρδιάς, των νεφρών και των αγγείων. Έτσι, όλες οι σχετικές επιστημονικές εταιρείες, σε Ευρώπη και Αμερική, εξέδωσαν ανακοινώσεις όπου τονίζουν ότι η πιθανότητα τα φάρμακα αυτά να αυξάνουν τον κίνδυνο για τη λοίμωξη από τον νέο κορωνοϊό είναι ελάχιστη, ενώ αντίθετα ο κίνδυνος που εγκυμονεί για την υγεία η διακοπή τους είναι άμεσος και μεγάλος, ειδικά για τις ευπαθείς ομάδες όπως οι ηλικιωμένοι ή τα άτομα με καρδιαγγειακά νοσήματα, νεφροπάθεια ή διαβήτη. Η διεθνής επιστημονική κοινότητα παρακολουθεί στενά και συντονισμένα το θέμα, συλλέγοντας διαρκώς δεδομένα που θα βοηθήσουν να κατανοήσουμε καλύτερα τον νέο αυτόν ιό και τον πιο αποτελεσματικό τρόπο για πρόληψη και θεραπεία.
Πηγές
- Clinical course and risk factors for mortality of adult inpatients with COVID-19 in Wuhan, China: a retrospective cohort study. Fei Z et al. Lancet, March 9, 2020 (https:doi.org/10.1016/S0140-6736 (20) 30566-3
- Are patients with hypertension and diabetes mellitus at increased risk for COVID-19 infection? Fang l et al. The Lancet. Published online March 11, 2020 https://doi.org/10.1016/S2213-2600(20)30116-8
- Angiotensin-converting enzyme 2 (ACE2) as a SARS-CoV-2 receptor: molecular mechanisms and potential therapeutic target. Zhang H et al. Intensive Care Med. 2020 Apr;46(4):586-590. doi: 10.1007/s00134-020-05985-9. Epub 2020 Mar 3.
- Renin-Angiotensin-Aldosterone System Inhibitors in Patients with Covid-19. Vaduganathan M et al. N Engl J Med. 2020 Mar 30. doi: 10.1056/NEJMsr2005760. [Epub ahead of print]
- Renin-Angiotensin System Blockers and the COVID-19 Pandemic: At Present There Is No Evidence to Abandon Renin-Angiotensin System Blockers. Danser AHJ et al. Hypertension. 2020 Mar 25. doi: 10.1161/ HYPERTENSIONAHA.120.15082. [Epub ahead of print]
- Angiotensin-converting enzyme 2 protects from severe acute lung failure. Imai Y et al. (July 2005). Nature. 436 (7047): 112–6.
- Association of Inpatient Use of Angiotensin Converting Enzyme Inhibitors and Angiotensin II Receptor Blockers with Mortality Among Patients With Hypertension Hospitalized With COVID-19
Zhang P. et al, Originally published 17 Apr 2020 https://doi.org/10.1161/CIRCRESAHA.120.317134 Circulation Research - HFSA/ACC/AHA statement addresses concerns re: using RAAS antagonists in COVID-19.
https://professional.heart.org/professional/ScienceNews/UCM_505836_HFSAACCAHAstatement-addresses-concerns-re-using-RAASantagonists-in-COVID-19.jsp - Statement of the European Society of Hypertension (ESH) on hypertension, Renin Angiotensin System blockers and COVID-19. https://www.eshonline.org/spotlights/esh-stabtement-on-covid-19/
- Position Statement of the ESC Council on Hypertension on ACE-Inhibitors and Angiotensin Receptor Blockers https://www.escardio.org/Councils/Council-on-Hypertension-(CHT)/News/position-statement-of-the-esc-council-on-hypertension-on-ace-inhibitors-and-ang
