Το αλκοόλ, ειδικά την καλοκαιρινή περίοδο και, πιο ειδικά, την περίοδο των διακοπών, «ρέει άφθονο» στις μεσογειακές χώρες, αν και δεν γίνεται κατάχρηση τόσο συχνά όσο στις βορειότερες χώρες της Ευρώπης. Είναι επιτρεπτό σε άτομα άνω των 18 ετών. Γενικά, προκαλεί συμπτώματα κατάθλιψης, χαλάρωση των αντιστάσεών μας, ευθυμία και πιθανώς οδηγεί στη λήψη κακών αποφάσεων. Προκαλεί πολύ γρήγορα προβλήματα στην ομιλία, την κίνηση, τα αντανακλαστικά, τις ανώτερες πνευματικές λειτουργίες και την ικανότητα οδήγησης, που μπορεί να οδηγήσουν σε λεκτική επιθετικότητα, σε τροχαία ή άλλα ατυχήματα, σε ανεπιθύμητη σωματική ή σεξουαλική βία.
Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται η κατανάλωση αλκοόλ στην περίοδο της εφηβείας και στις αρχές της ενήλικης ζωής, γιατί σε αυτές τις ηλικίες υπάρχει διάθεση πειραματισμού, διάθεση για εμπειρίες που ανεβάζουν την αδρεναλίνη, ακόμα και για συμπεριφορές στα όρια της νομιμότητας, σε συνδυασμό με αθωότητα και απειρία.
Στην εφηβεία, το σώμα περνά από πολλές αλλαγές, καθώς αναπτύσσεται και ωριμάζει, και το ίδιο συμβαίνει και με τον εγκέφαλο.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να μην καταναλώνεται αλκοόλ στην εφηβεία αλλά ένας από τους πιο σημαντικούς είναι ότι μπορεί να επηρεάσει τον εγκέφαλο των εφήβων ή, ίσως, να σταματήσει την ανάπτυξή του. Το αλκοόλ επηρεάζει τον εγκέφαλο των νέων με διαφορετικό τρόπο από τον τρόπο που επηρεάζει εκείνον των ενηλίκων και μπορεί να προκαλέσει προβλήματα υγείας, μνήμης, εθισμό ή κατάθλιψη.
Όταν συνυπάρχει διαβήτης, οι κίνδυνοι αυτοί συνεχίζουν να υπάρχουν, και επιπλέον, υπάρχει υψηλότερος κίνδυνος απότομων μεταβολών της γλυκόζης όταν καταναλώνονται μείγματα ποτών (cocktail). Είναι σημαντικό για τα νέα άτομα να γνωρίζουν αυτούς τους κινδύνους, ώστε να μπορούν να τους αποτρέψουν και να αποφύγουν επικίνδυνες καταστάσεις.
Επειδή το αλκοόλ μπορεί να αυξήσει ή να ρίξει απότομα το επίπεδο του σακχάρου στο αίμα, συνιστάται στα νέα άτομα και σε γενικά στους ασθενείς με διαβήτη τύπου 1, να καταναλώνουν αλκοόλ μόνο εάν ο ιατρός τους τους πει ότι είναι ασφαλές να το κάνουν.
Ποιος μπορεί να πίνει με ασφάλεια;
Οι διεθνείς οργανισμοί όπως ο ADA (American Diabetes Association) συνιστούν να κάνετε τρεις ερωτήσεις στον εαυτό σας πριν πιείτε ένα ποτό:
- Είναι ο διαβήτης μου υπό έλεγχο;
- Έχω μιλήσει με τον ιατρό μου για το ποτό και συμφωνεί ότι μπορώ να καταναλώσω αλκοόλ;
- Ξέρω πώς το αλκοόλ επηρεάζει το σάκχαρό μου;
Εάν η απάντηση και στις τρεις ερωτήσεις είναι ναι, η ADA συνιστά όχι περισσότερο από ένα αλκοολούχο ποτό την ημέρα για τις γυναίκες και όχι περισσότερα από δύο ποτά για τους άντρες.
Για να διαχειριστείτε το σάκχαρό σας:
- αποφύγετε τα κοκτέιλ με ζάχαρη και πολλές θερμίδες
- φάτε ένα γεύμα ή ένα σνακ με υδατάνθρακες πριν πιείτε, για να αποτρέψετε το χαμηλό σάκχαρο στο αίμα
- ελέγχετε το σάκχαρό σας πιο συχνά από το συνηθισμένο όταν πίνετε καθώς και την επόμενη μέρα
- έχετε πάντα μαζί σας ταυτότητα που να λέει ότι έχετε διαβήτη, για περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
Η μέτρια ποσότητα αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει αύξηση του σακχάρου στο αίμα, ενώ η υπερβολική ποσότητα αλκοόλ μπορεί να μειώσει πραγματικά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, να προκαλέσει δηλαδή υπογλυκαιμία, κάτι που μπορεί να είναι επικίνδυνο για άτομα με διαβήτη τύπου 1, γιατί πρέπει να πίνουν μόνο μαζί με το φαγητό.
Η μπύρα και το γλυκό κρασί περιέχουν υδατάνθρακες και μπορεί να αυξήσουν το σάκχαρο στο αίμα.
Να θυμάστε ότι: όταν πίνετε αλκοόλ υπάρχει πιθανότητα να καταναλώσετε υπερβολική ποσότητα φαγητού, κάτι που μπορεί επίσης να αυξήσει το σάκχαρό σας.
Επειδή σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης υπάρχει η πιθανότητα να μη λειτουργήσει η γλυκαγόνη (το συκώτι σας είναι απασχολημένο με την κάθαρση του οργανισμού από το αλκοόλ και η γλυκαγόνη μπορεί να μη δρα), πείτε στους συνοδούς σας να καλέσουν το 166 (και φοράτε πάντα ένα αντικείμενο-κόσμημα με ιατρική ειδοποίηση που λέει ότι έχετε διαβήτη).
Συμβουλές για ασφαλή κατανάλωση ποτών από άτομα με διαβήτη τύπου 1
Τώρα που γνωρίζετε την αλληλεπίδραση μεταξύ του σακχάρου στο αίμα και του αλκοόλ, είστε σε θέση να προετοιμαστείτε. Είτε πρόκειται για ένα πάρτι γενεθλίων, είτε για ένα απόγευμα ποδοσφαίρου, είτε για κάτι άλλο, πρέπει να είστε προετοιμασμένοι για την περίπτωση που θα καταναλώσετε αλκοόλ.
Ενημερώστε για τα σημάδια χαμηλού και υψηλού σακχάρου στο αίμα
Ενημερώστε τους φίλους σας για το πώς το αλκοόλ επηρεάζει το σώμα σας όταν έχετε διαβήτη τύπου 1 και ενημερώστε τους για τα σημάδια της υπο- και της υπεργλυκαιμίας. Βεβαιωθείτε ότι μπορούν να εντοπίσουν τα σημάδια του χαμηλού σακχάρου στο αίμα και ξέρουν να καλέσουν αμέσως το 166 εάν δεν μπορείτε να φάτε ή έχετε λιποθυμήσει. Εάν χρησιμοποιείτε συνεχή καταγραφή γλυκόζης (CGM), σκεφτείτε να μοιραστείτε τα δεδομένα σας, ώστε οι φίλοι σας να μπορούν να σας βοηθήσουν να παρακολουθείτε τα επίπεδά σας.
Μιλήστε με τον ιατρό σας σχετικά με το ποτό σε συνδυασμό με διαβήτη τύπου 1 και ρωτήστε τον εάν θα συνιστούσε αλλαγές στις καθημερινές σας συνήθειες. Συζητήστε επίσης μαζί του τυχόν φάρμακα που παίρνετε και ενημερωθείτε για το πώς αυτό μπορεί να επηρεάσει την επίδραση του αλκοόλ.
Μην ξεχνάτε να τρώτε
Πίνετε πάντα αλκοόλ με γεμάτο στομάχι ή τρώτε ενώ πίνετε. Πριν κοιμηθείτε, φάτε ένα σνακ πλούσιο σε πρωτεΐνες και λιπαρά. Μπορεί χρειαστεί να προγραμματίσετε ξύπνημα λίγες ώρες μετά την κατάκλιση για να ελέγξετε το σάκχαρό σας στη μέση περίπου της νύχτας.
Προσαρμόστε τη δόση της ινσουλίνης σας όπως απαιτείται
Συζητήστε με τον ιατρό σας σχετικά με το πώς οι διαφορετικοί τύποι αλκοόλ επηρεάζουν το σάκχαρό σας και εξετάστε το ενδεχόμενο να κάνετε αλλαγές στη δόση της ινσουλίνης σας πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την κατανάλωση αλκοόλ.
Εφόσον προβλέπετε έντονη σωματική δραστηριότητα ετοιμαστείτε εκ των προτέρων
Αν ξέρετε ότι θα χορέψετε, θα τρέξετε ή θα κάνετε οτιδήποτε άλλο μπορεί να αυξήσει τον καρδιακό σας ρυθμό, ίσως να χρειαστεί να προετοιμαστείτε για μια πτώση του σακχάρου στο αίμα. Πάρτε εκ των προτέρων τα μέτρα σας μειώνοντας τη δόση βασικής ινσουλίνης (μακράς δράσης) εάν φοράτε αντλία ή φάτε επιπλέον μερίδες υδατανθράκων.
Κάντε εναλλαγές με μη αλκοολούχα ποτά
Μπορεί να χρειαστεί να κάνετε εναλλαγή μεταξύ αλκοόλ και νερού ή άλλου μη αλκοολούχου ποτού, που θα σας κρατήσει ενυδατωμένο (αυτή η εναλλαγή είναι καλή γενικά, είτε έχετε διαβήτη τύπου 1 είτε όχι).
Επιλέξτε το ποτό σας, με βάση την ποσότητα υδατανθράκων που περιέχει
Γενικά, το αλκοόλ ρίχνει το σάκχαρο στο αίμα, αλλά τα σάκχαρα που υπάρχουν ήδη στα ποτά μπορούν να το αυξήσουν. Γι' αυτό είναι σημαντικό να προσέχετε την ποσότητα των υδατανθράκων στα ποτά σας.
Γνωρίζοντας την επίδραση του αλκοόλ στο σάκχαρο του αίματος, προτιμήστε ποτά που έχουν χαμηλότερη περιεκτικότητα σε αλκοόλ για να την αποφύγετε όσο το δυνατόν. Χρησιμοποιήστε αυτές τις εκτιμώμενες μετρήσεις υδατανθράκων δημοφιλών ποτών για να σας καθοδηγήσουν και ελέγξτε πάντα την ετικέτα του ποτού σας ή χρησιμοποιήστε μια εφαρμογή μέτρησης υδατανθράκων.
