Το δέρμα, το πιο μεγάλο όργανο του ανθρώπινου σώματος, είναι σε διαρκή επαφή με το περιβάλλον. Αυτό το γεγονός το καθιστά ευαίσθητο σε συνθήκες και μεταβολές του περιβάλλοντος όπως αυτές πού έρχονται με το καλοκαίρι, μια περίοδο ευχάριστων προσδοκιών για ξεκούραση και διασκέδαση για τους περισσότερους από εμάς, που ωστόσο για κάποια άτομα μπορεί να σημαίνει άγχος για πιθανή επανεμφάνιση ή επιδείνωση προβλημάτων του δέρματος ή για κάποια άλλα το εντελώς αντίθετο, δηλαδή προσδοκία για προσωρινή, έστω, υποχώρηση των δερματικών προβλημάτων. Ποια είναι αυτά τα προβλήματα;
Φωτοαλλεργία/Φωτοδερματίτιδα
Ειδικά τους μήνες Μάιο και Ιούνιο, στα δερματολογικά ιατρεία κάνουν την εμφάνισή τους άτομα που παραπονούνται για ενοχλητικό κνησμό (φαγούρα) και εξάνθημα που εμφανίζεται σχεδόν σε όλο το σώμα (πρόσωπο, κορμό, άνω και κάτω άκρα) μόλις βγουν στον ήλιο για τα πρώτα τους θαλασσινά μπάνια. Αυτές οι εκδηλώσεις συνιστούν ένα είδος αλλεργίας στην υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου και αντιμετωπίζονται με τη χορήγηση αντιφλεγμονωδών, αντιισταμινικών από το στόμα και την ευλαβική τήρηση των κανόνων ηλιοπροστασίας, δηλαδή κολύμπι μεταξύ των ωρών 10 με 11 το πρωί ή/και 5 με 6 το απόγευμα, με ελάχιστη ηλιοθεραπεία, συχνότατη χρήση αντηλιακού υψηλού δείκτη προστασίας και κάλυψη με t-shirt, καπέλο κ.ά.). To πρόβλημα υποχωρεί σταδιακά μέσα σε λίγες εβδομάδες, ωστόσο αυτό για κάποια από τα πάσχοντα άτομα δεν είναι αρκετό και επιζητούν μονιμότερες λύσεις όπως π.χ. η απευαισθητοποίηση.
Φαρμακευτική φωτοευαισθησία του δέρματος
Άλλα άτομα παρουσιάζουν ερεθισμό του δέρματος, κυρίως του προσώπου, κατά τους μήνες Μάιο με Σεπτέμβριο, τους μήνες δηλαδή με μεγάλη ηλιοφάνεια. Σε αυτές τις περιπτώσεις συνήθως η αιτία του προβλήματος δεν είναι κάποια δερματική νόσος αλλά η λήψη φαρμάκων που προκαλούν φωτοευαισθησία. Τέτοια φάρμακα είναι τα ρετινοειδή, τα αντιβιοτικά τετρακυκλίνες, κάποια αντικαταθλιπτικά κ.ά. Με ανάλογο τρόπο μπορεί να προκαλέσει φωτοευαισθησία και η τοπική εφαρμογή κάποιων φαρμάκων.
Παθήσεις του δέρματος και συστηματικές παθήσεις που επηρεάζονται θετικά η αρνητικά από την έκθεση στον ήλιο
Υπάρχουν παθήσεις του δέρματος αλλά και παθήσεις του οργανισμού που επιδεινώνονται με την έκθεση στον ήλιο. Τέτοιες είναι η ροδόχρους νόσος, μια πάθηση που χαρακτηρίζεται από ερύθημα (κοκκίνισμα) του προσώπου και ευρυαγγείες, ο ερυθηματώδης λύκος, μια αυτοάνοση πάθηση που προσβάλλει το δέρμα του προσώπου αλλά και άλλα όργανα. Αντίθετα, άλλες παθήσεις όπως η ατοπική δερματίτιδα, η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα και η ψωρίαση επηρεάζονται θετικά από την έκθεση στον ήλιο, με αποτέλεσμα να εμφανίζουν βελτίωση κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και ειδικότερα των διακοπών.
Μυκητιάσεις
Η υψηλή υγρασία, η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο και η επαφή με την άμμο ευνοούν την εμφάνιση ενός συγκεκριμένου μύκητα (πιτυρόσπορου), που οδηγεί στην εκδήλωση της πάθησης που ονομάζεται ποικιλόχρους πιτυρίαση. Αυτή εκδηλώνεται κυρίως με εξάνθημα στον κορμό και τα άκρα χωρίς άλλα ενοχλητικά συμπτώματα. Έτσι αρκετά άτομα συμβιώνουν με αυτήν για αρκετά καλοκαίρια της ζωής τους.
Τέλος, υπάρχουν και κάποια δερματικά προβλήματα που ταλαιπωρούν άτομα με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά:
τα άτομα (ιδίως τα υπέρβαρα) στα οποία η διαρκής εφίδρωση και η τοπική τριβή ειδικά στις πτυχώσεις του δέρματος, όπως αυτές κάτω από τους μαστούς, τις μασχάλες, του κοιλιακού τοιχώματος, των βουβώνων και της περιγεννητικής περιοχής, οδηγούν σε μυκητίαση συνοδευόμενη από παράτριμμα («σύγκαμα») στις περιοχές αυτές.
οι αθλούμενοι, ιδίως αυτοί που τρέχουν συστηματικά, εμφανίζουν ένα είδος μυκητίασης που συνήθως εντοπίζεται ανάμεσα στα δάκτυλα των ποδιών («athlete’s foot») και επιδεινώνεται το καλοκαίρι λόγω της τοπικής παρατεταμένης εφίδρωσης και της αυξημένης θερμοκρασίας.
Αντιμετώπιση και πρόληψη
Η αντιμετώπιση και η πρόληψη είναι ανάλογες με την αιτία. Η φαρμακευτική αγωγή ή η εξειδικευμένη θεραπεία αφορούν είτε τα συμπτώματα είτε την ή τις υποκείμενες νόσους που ευνοούν την εκδήλωση φωτοευαισθησίας. Με τον ίδιο τρόπο, ανάλογα δηλαδή με την επί μέρους αιτία του προβλήματος πρέπει να λαμβάνονται και να εφαρμόζονται τα μέτρα καθημερινής αντηλιακής προστασίας και τα μέτρα καθημερινής υγιεινής.
